V Panel Historyczny pt. Prawem i lewem po ziemi sanockiej i przemyskiej. Bieszczady i Pogórza w epoce staropolskiej otworzył dyrektor Muzeum im. A Fastnachta w Brzozowie dr Mariusz Kaznowski. Konferencja została zorganizowana we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Przemyślu i Kołem Przewodników PTTK z Sanoka.
Wśród gości znaleźli się burmistrz Brzozowa Józef Rzepka wraz z zastępcą Stanisławem Pilaszkiem i współpracownikami, radni RM, przedstawiciele jednostek oświatowych oraz pasjonaci historii. Tematy prezentowanych wykładów oscylowały wokół historii i rozwoju osadnictwa na ziemiach obecnego woj. podkarpackiego.
Panel otworzył referat ks. prof. dra hab. Stanisława Nabywańca, który w ciekawy sposób przedstawił historię sanktuarium w Kalwarii Pacławskiej powstałego w 1665 r., by kultywować Mękę Pańską, ale za sprawą pojawienia się w Kalwarii cudownego obrazu Matki Bożej Słuchającej, pochodzącego z Kamieńca Podolskiego, miejsce to stało się również miejscem kultu Matki Bożej. Usytuowanie kalwarii na wzgórzach wykazuje duże podobieństwo do krajobrazu wokół Jerozolimy. Wiele czasu ks. profesor poświęcił historii cudownego obrazu. Istotę Kalwarii stanowią kaplice kalwaryjskie obejmujące: Dróżki Pana Jezusa (28 stacji) Dróżki Matki Bożej (16 stacji) oraz Dróżki Pogrzebu i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (14 stacji). W swoim wystąpieniu ks. profesor nawiązał też do obyczajowości, kultury i zwyczajów mieszkańców Pacławia. Na koniec zaprosił słuchaczy na Sympozjum naukowe z okazji 350-lecia obecności Franciszkanów w Kalwarii Pacławskiej, które odbędzie się w dniach 1-2.05.2018 r.
Marian Kozłowski – pasjonat historii opowiedział o konfederacji barskiej w jej 250-tą rocznicę. Prelegent zaciekawił zebranych gości licznymi anegdotami i ciekawostkami historycznymi. Swoje wystąpienie zilustrował mapami, na które naniesione zostały miejsca stacjonowania oddziałów konfederatów barskich „(…)wszem, wobec i każdemu z osobna, że rady, dygnitarze, szlachta i obywatele, gromadzi się na ratunek pohańbionej Ojczyzny, wiary, wolności praw oraz swobód narodowych” głosił akt Konfederacji. Prelegent przybliżył także pomniki postawione ku pamięci poległych podczas tego pierwszego zrywu narodowościowego. Na koniec zaprosił wszystkich do wzięcia udziału w uroczystych obchodach poświęconych upamiętnieniu 250-tej rocznicy zawiązania konfederacji barskiej, które odbędą się w drugi weekend maja w Dukli.
Dr Łukasz Bajda – historyk, przewodnik beskidzki zaprezentował referat pt. Zamki w dolinie Hoczewki, czyli kilka słów o siedzibach szlachty sanockiej. Przedstawił m.in. opis najbogatszych rodów szlacheckich, zamieszkujących tereny Podkarpacia. Prelegent opisał zamki i dworki szlacheckie obecne od średniowiecza po wiek XVIII, znajdujące się na terenie woj. podkarpackiego. W postaci dokumentacji fotograficznej przedstawił, co zostało z ich świetności. Nie tyle jednak upadek fortun i nie tyle burze wojenne pustoszyły wielkopańskie nasze zamki, co niedbalstwo i zaniechanie najtańszych choćby i najskromniejszych środków konserwacji. Ileż to zamków polskich obrócił nie Tatar, nie Szwed, nie Kozak, ale deszcz wpadający do środka przez dach dziurawy (…) Wspomniał m.in. Białoboki, Odrzykoń, Nowoszyce, Kombornię, Temeszów, Serednie Wielkie, Hoczew, Zahoczewie i Baligród.
Bogumił Bajda w wykładzie pt. „Memoryał generalny O wyposażeniu kuchni i spiżarni dworskiej” zaprezentował podręcznik gotowania i nie tylko, obowiązujący w Polsce od najdawniejszych czasów pt. „Compedium ferculorum albo zebranie potraw” Stanisława Czernieckiego: według którego i największych monarchów bankiety być mogą i najuboższych być może ukontentowanie. Na wyposażeniu spiżarni musiały znaleźć się: zwierzyna, ptaki różne, potrzeby domowe, ogrodne, officiales, korzenie, konfekty różne, rybne potrzebny, ryby, wety cukrowe, additament i domowe mleczne wety. Opisywał też, jak dawniej łączono różne smaki, jakich przypraw używano najchętniej i jak skomplikowane potrawy przyrządzano, szczególnie na szlacheckich stołach. Ciekawym aspektem poruszanych kwestii były sposoby marynowania i przechowywania różnych potraw, a także opis naczyń używanych przez kucharzy.
W podsumowaniu konferencji, gospodarz – dr Mariusz Kaznowski podziękował prelegentom za ciekawe referaty i przybliżenie brzozowianom zagadnień związanych z historią regionu. Miłym akcentem wieńczącym panel było wręczenie kapelusza Stowarzyszenia Przewodników Turystycznych „Karpaty” w Sanoku nadleśniczemu Nadleśnictwa w Brzozowie Andrzejowi Dąbrowskiemu przez wiceprezesa stowarzyszenia Stanisława Orłowskiego i Grażynę Chytłę. Autorzy wystąpień w ramach podziękowań za prezentacje otrzymali publikacje od przewodnika beskidzkiego Artura Kowalczyka a także dyrektora muzeum dr. Mariusza Kaznowskiego. Dużym zainteresowaniem cieszyły się publikacje referentów, prowadzono też ożywione dyskusje na tematy poruszane podczas panelu.
et
