Historia

Historia miasta
Najwcześniejsze ślady pobytu człowieka na terenie obecnego regionu brzozowskiego pochodzą z górnego paleolitu (39000 – 8000 lat p.n.e.). Znalezione tu monety rzymskie z wizerunkami Marka Aureliusza, Antoninusa Piusa i Wespazjana świadczą o utrzymywaniu przez ludność regionu brzozowskiego kontaktów handlowych z Rzymem.

Brzozów został lokowany na mocy przywileju króla Kazimierza Wielkiego z 1359 r. W 1384 r. wraz z pobliskim Domaradzem został nadany biskupom przemyskim obrządku łacińskiego przez królową Marię Andegaweńską, sukcesorkę Ludwika Węgierskiego. Ordynariusze przemyscy uczynili z Brzozowa własną rezydencję i centrum rozległego klucza dóbr stołowych biskupstwa. Wybudowali m.in. pałac, kościół szpitalny, dbali również o obronność miasta, otaczając gród fosą i wałem z dwoma bramami (Lwowską i Węgierską).

Położenie miasta na jednym ze szlaków handlowych z Węgier do Lwowa pozwoliło na rozwój ekonomiczny, który jednak bywał hamowany przez klęski żywiołowe i najazdy obcych wojsk.

Po zniszczeniu miasta przez oddział siedmiogrodzki w 1657 r. biskup Stanisław Sarnowski (a potem ks. Bartłomiej Misiałowicz) przy udziale mieszczan wzniósł murowany kościół, który w 1724 r. został podniesiony do godności kolegiaty.

Geneza herbu Brzozowa także związana jest z ówczesnymi właścicielami miasta. Zasadniczym motywem ikonograficznym herbu była głowa św. Jana Chrzciciela (patrona katedry łacińskiej w Przemyślu) na misie, umieszczonej na koronie brzozy. W otoku znajdowała się dewiza w języku łacińskim: „człowieczeństwo (ludzkość), cierpliwość, miłość” oraz data lokacji „1359”. Więcej informacji o aktualnym herbie gminy Brzozów.

Pierwszy rozbiór Polski (w wyniku którego Brzozów znalazł się pod panowaniem austriackim) był jedną z przyczyn upadku znaczenia miasta. Dopiero przełom XIX i XX stulecia przyniósł brzozowianom nadzieję na odzyskanie dawnej świetności, do czego miała przyczynić się m. in. budowa linii kolejowej i rozwój górnictwa naftowego.

Kwestia budowy kolei pozostała wprawdzie tylko w sferze projektów, lecz przy okazji odwiertów górniczych na początku lat 20-tych XX wieku odkryto źródła wody jodobromowej, co dało początek uzdrowisku Brzozów-Zdrój.

W wyniku najazdu niemieckiego w 1939 r. Brzozów znalazł się pod okupacją hitlerowską. Eksterminacji została wówczas poddana ludność polska i żydowska, którą następnie w 1942 r. zgładzono w lesie w pobliżu Brzozowa-Zdroju.

Po drugiej wojnie światowej nastąpił rozwój miasta. Powstały wtedy zakłady przemysłowe, szkoły średnie, nowe obiekty handlowe i usługowe, placówki służby zdrowia i bloki mieszkalne. Osiągnięcia te zostały docenione m. in. poprzez nadanie miastu tytułu Mistrza Gospodarności. Do 1975 r. Brzozów był siedzibą powiatu, a od 1999 r. ponownie pełni tę funkcję.

Współczesny Brzozów znany jest w regionie z cennych inicjatyw i osiągnięć gospodarczych, a jego estetyka przyciąga do grodu nad Stobnicą licznych turystów.