Miasto wczoraj i dziś

Brzozów został założony na fali osadnictwa za panowania Kazimierza Wielkiego. W miejscu pierwotnej osady znajduje się dziś Stara Wieś. Na przełomie XIV i XV w. były wzmiankowane pozostałe miejscowości gminy. W 1384 r. królowa Maria Andegaweńska przekazała klucz brzozowski biskupom przemyskim, do I rozbioru Polski właścicielom miasta, którzy w ciągu 400 lat wpłynęli na rozwój Brzozowa i regionu. – Widomą pamiątką minionych wieków i potęgi Brzozowa jest wyjątkowej urody kolegiata, monumentalny kościół, który z powodzeniem mógłby stanowić ozdobę Warszawy – pisze Paweł Jasienica w „Rzeczypospolitej Obojga Narodów”. Miasta i okolic nie omijały najazdy Tatarów, epidemie i pożary. W 1657 r. Brzozów został spalony przez oddziały siedmiogrodzkie. Od tamtej pory datuje się kult Matki Bożej Ognistej w ocalałym z pożogi wizerunku. Ważnym miejscem kultu maryjnego jest też sanktuarium w Starej Wsi, gdzie w bazylice znajduje się obraz Zaśnięcia i Ukoronowania Najświętszej Maryi Panny.

Ponowny rozkwit Brzozowa i okolic był związany z rozwojem kopalnictwa naftowego w końcu XIX i w XX w., a także rzemiosła (sławne brzozowskie fajki i grzebienie). W okresie międzywojennym funkcjonowało uzdrowisko Brzozów-Zdrój, w którym podczas II wojny działało przemyskie seminarium duchowne. W jego pobliżu w 1942 r. hitlerowcy zamordowali Żydów z Brzozowa i okolic. Od 1944 r. Brzozów to silny ośrodek podziemia niepodległościowego. W czasach PRL-u powstały nowe osiedla mieszkaniowe, szpital i zakłady pracy, a Brzozów dał się poznać jako zdobywca tytułów mistrza gospodarności. Reforma samorządowa (współautorstwa prof. Waleriana Pańki z Turzego Pola) w 1990 r. stworzyła szanse rozwoju gminy, która udanie z nich korzysta, tworząc nowoczesną infrastrukturę: placówki oświatowe, społeczne, inwestycje z zakresu ochrony środowiska i drogownictwa. Po przystąpieniu Polski do UE gmina Brzozów stała się regionalnym liderem w pozyskaniu i wykorzystaniu środków zewnętrznych, przede wszystkim unijnych.

Placówki oświatowe

Warto zwiedzić

• Kościół kolegiacki pw. Przemienienia Pańskiego (1676-86): 2-wieżowa fasada, 2 kaplice, bogate wnętrze, obraz Ukrzyżowania w ołtarzu gł. i wizerunek Matki Bożej Ognistej, dzwonnica z XVIII w., pomniki św. Józefa Sebastiana Pelczara i bł. Jerzego Popiełuszki
• Budynek kolegium misjonarzy z XVIII w., tablica upamiętniająca odbicie przez oddział AK więźniów z rąk NKWD i UB
• Ratusz miejski z XIX w., odrestaurowany w 2010 r., siedziba Muzeum Regionalnego: ekspozycje: historyczna, etnograficzna, przyrodnicza, pożarnicza (Stara Wieś), redakcja miesięcznika „Wiadomości Brzozowskie” oraz punkt informacji turystycznej. Wokół zrewitalizowany rynek – historyczne centrum miasta.
• Secesyjny gmach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (proj. Jan Sas Zubrzycki), obecnie Brzozowski Dom Kultury
• Mauzoleum Żydów Brzozowskich (dzielnica Podlesie) zamordowanych przez nazistów oraz kirkut (ul. Cegłowskiego)
• Cmentarz Wojskowy (ul. Boh. II Wojny Światowej)
• Pomniki: 500-lecia Grunwaldu, mogiła konfederatów barskich, św. Józefa Sebastiana Pelczara, króla Kazimierza Wielkiego (proj. Marian Konieczny), Pomnik Pamięci Narodu i Matki Bożej Częstochowskiej.

W Brzozowie swoją siedzibę mają władze samorządowe, mieści się tu także Starostwo Powiatowe, Komenda Powiatowa Policji i Straży Pożarnej, Szpital Specjalistyczny, Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, ośrodek zdrowia, Urząd Skarbowy, oddział ZUS, KRUS, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, dwa Przedszkola Samorządowe, Żłobek Samorządowy,  trzy Zespoły Szkół Ponadgimnazjalnych, Muzeum Regionalne, Dom Kultury, MOSiR., MOPS,Zespół Świetlic Środowiskowych, Środowiskowy Dom Samopomocy.   W Brzozowie funkcjonuje Parafia pw. Przemienienia Pańskiego.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Brzozów tętni życiem – GALERIA