Górki

Górki – miejscowość oddalona o 7 km w kierunku południowym od Brzozowa. Liczy 1564 mieszkańców. Nieznana jest dokładna data powstania wioski; wiadomo, że istniała już w latach 80-tych XIV wieku. Była wtedy własnością Benka Merboty z Żabokruk. W XIV w. istniał w Górkach kościół, który najprawdopodobniej został spalony przez Tatarów, pustoszących doszczętnie całą okolicę. Inny przekaz mówi, że miejscowy dziedzic polował do południa na dziką zwierzynę. Po zakończeniu polowania, będąc pod wpływem alkoholu, udał się do księdza, aby ten odprawił mszę św.. Kapłan nie spełnił oczekiwania dziedzica, ponieważ w tamtym czasie nie wolno było odprawiać popołudniowej Eucharystii. Wówczas rozgniewany dziedzic pozbawił życia księdza. Zbrodnia, jak głosi przekaz, doprowadziła do zlikwidowania parafii w Górkach i przeniesienie jej do sąsiednich Humnisk. Poprzez wieki wieś rozwijała się i zmieniała właścicieli. Miejscowość dotykały epidemie tyfusu i cholery. Wyrazem tego jest barokowa kaplica św. Bartłomieja z XVIII wieku. Święty miał chronić mieszkańców od nieszczęść, żywiołów i chorób. Na terenie przysiółka „Kijowiec” jest cmentarz choleryczny oraz kaplica, w której znajdowały się dwie XIV-wieczne figury: Matki Bożej i św. Jana spod Krzyża, ocalone ze spalonego kościoła, ale skradzione w latach 70. Kolejny cmentarz choleryczny znajduje się na obszarze tzw. Cholerycznego Lasu, tuż przy granicy z Jaćmierzem.

W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tybularnej w Górkach z Górecką Wolą była Aurelia Morelowska. W 1886 dobrami Górki władali spadkobiercy Aleksandra Niedźwieckiego. W 1890, 1904 właścicielem dóbr Górki był Władysław Niedźwiecki^.

W drugiej połowie XIX wieku jeden z mieszkańców zajmujący się stolarką „budował skrzydła i na nich latał”. Świadkiem tego fenomenu był jeden z polskich pionierów lotnictwa – Adam Ostaszewski, który o tych wydarzeniach pisał w swych publikacjach. Pierwsza wojna światowa nie oszczędziła miejscowości. Podczas walk wiele budynków zostało spalonych, a na polach po bitwie nazbierano około 3 tysięcy karabinów. Przy wjeździe do Górek znajduje się cmentarz z I wojny światowej, na którym mieszkańcy pochowali bezimiennych żołnierzy różnych narodowości. Miejscowość poniosła również duże straty w okresie II wojny światowej. Niemieccy okupanci masowo wykorzystywali mieszkańców do budowy umocnień, tj. okopów i stanowisk ogniowych. Kilka z nich zachowało się do dni dzisiejszych w pobliskich lasach. Miała również miejsce masakra radzieckich żołnierzy, którzy usiłowali zdobyć na nieosłoniętym polu stanowisko ogniowe ciężkiego karabinu maszynowego.

Początek XX wieku wiąże się z rozwojem spółdzielczości wiejskiej. Pierwszą ważną organizacją powstałą na terenie wsi była Ochotnicza Straż Pożarna, przy której przez ponad 50 lat funkcjonowała orkiestra dęta. Jej członkowie zasilali orkiestry dęte w Brzozowie, Sanoku i wojskowe. Wielu młodych mieszkańców posiada wykształcenie muzyczne. Pod patronatem OSP w latach 20. ubiegłego stulecia został założony amatorski teatr działający do 1958 r., jak również kapela ludowa ,,Górczanie”. Wioska znana jest z wielu inicjatyw społecznych takich jak: budowa Kościoła Parafialnego, Remizy Strażackiej, Domu Strażaka. W latach 50. powstała szkoła. Przy jej budowie pomagali nawet przyszli uczniowie. W centrum Górek – na placu przed Zespołem Szkół – funkcjonuje centrum sportowo-rekreacyjne. We wsi istnieje Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju wsi Górki. Od 60 lat piłkarze zrzeszeni w klubie LZS – LKS GÓRKI rywalizują C-klasie.